اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیای اجتماعی) چیست؟ بررسی علت، علائم و روش‌های درمان

آیا از قضاوت دیگران می‌ترسید؟ آیا در موقعیت‌های اجتماعی روزمره دچار ترس و دلهره می‌شوید؟ آیا به دلیل ترس یا اضطراب از ملاقات با افراد جدید اجتناب می‌کنید؟ اگر حداقل ۶ ماه است که چنین احساسی دارید و این احساسات انجام کارهای روزمره مانند صحبت کردن با افراد در محل کار یا مدرسه را برای شما دشوار کرده است، ممکن است به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا باشید.

اختلال اضطراب اجتماعی یکی از انواع فوبیا است که باعث یک ترس شدید و مداوم از زیر نظر گرفتن و قضاوت شدن توسط دیگران می‌شود. این ترس می‌تواند بر کار، مدرسه و سایر فعالیت‌های روزانه تاثیر منفی بگذارد. حتی می‌تواند دوست‌یابی و حفظ آن را سخت کند. خبر خوب این است که اختلال اضطراب اجتماعی قابل درمان است.

در این مقاله به ریشه‌یابی اضطراب اجتماعی می‌پردازیم و بهترین روش‌های درمان آن از جمله درمان با دستگاه آر تی ام اس معرفی می‌کنیم.

اضطراب اجتماعی چیست؟

اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety disorder) یا فوبیای اجتماعی یک نوع شایع از انواع اختلالات اضطرابی است. فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در شرایطی که توسط دیگران مورد بررسی، ارزیابی یا قضاوت قرار می‌گیرد، علائم اضطراب یا ترس را احساس می‌کند. برای این افراد کارهایی مانند صحبت در جمع، ملاقات با افراد جدید، حضور در مصاحبه شغلی، پاسخ دادن به یک سوال در کلاس، خوردن یا نوشیدن در مقابل دیگران و استفاده از سرویس بهداشتی عمومی به دلیل نگرانی در مورد تحقیر، قضاوت و طرد شدن، دشوار است.

ترسی که افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی در موقعیت‌های اجتماعی دارند آنقدر شدید است که احساس می‌کنند خارج از کنترل آن‌هاست. برای برخی افراد، این ترس ممکن است مانع رفتن به سر کار، حضور در مدرسه یا انجام کارهای روزمره شود.

افراد دیگر ممکن است بتوانند این فعالیت‌ها را انجام دهند اما ترس یا اضطراب زیادی را در هنگام انجام آن تجربه کنند. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است هفته‌ها قبل از وقوع آن نگران درگیر شدن در موقعیت‌های اجتماعی باشند. گاهی اوقات، آنها در نهایت از مکان‌ها یا رویدادهایی که باعث ناراحتی یا ایجاد احساس خجالت می‌شود، اجتناب می‌کنند.

علائم و نشانه‌های اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟

افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی وقتی مجبور به اجرای برنامه در مقابل دیگران یا بودن در کنار دیگران هستند، ممکن است علائم زیر را داشته باشند:

• سرخ بشوند، عرق کنند، یا بلرزند.
• ضربان قلب آن‌ها بالا برود.
• احساس کنند ذهن آنها خالی شده است.
• دچار مشکلات گوارشی شوند.
• بدن آن‌ها سفت شود یا با صدایی بیش از حد آرام صحبت کنند.
• برقراری تماس چشمی، بودن در کنار افرادی که نمی‌شناسند یا صحبت کردن با افراد در موقعیت‌های اجتماعی، حتی زمانی که خودشان درخواست داده‌اند، دشوار است.
• احساس ترس از این که مردم آنها را منفی قضاوت کنند.
• از جاهایی که افراد دیگری هستند دوری کنند.

تفاوت بین اختلال اضطراب اجتماعی و خجالتی بودن چیست؟

هر کسی ممکن است در زندگی خود هر از گاهی حس خجالت را تجربه کند. ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی به طور مداوم در انجام فعالیت‌های روزمره مانند رفتن به خرید یا صحبت با افراد دیگر اختلال ایجاد می‌کند. به همین دلیل، این افراد ممکن است در تحصیل، شغل و روابط شخصی خود مشکلاتی داشته باشند. اما خجالتی بودن باعث ایجاد این مشکلات در فرد نمی‌شود.

به طور کلی، سه عامل اصلی که اضطراب اجتماعی را از کمرویی متمایز می‌کند عبارتند از:

• چقدر در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد می‌کند؟
• چقدر ترس و اضطراب شما شدید است؟
• چقدر از موقعیت‌های خاص اجتناب می‌کنید؟

بسیاری از افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی سعی نمی‌کنند کمک بگیرند یا به دنبال درمان باشند، زیرا فکر می‌کنند اضطراب اجتماعی تنها بخشی از شخصیت آنهاست.

ریشه اضطراب اجتماعی چیست؟

خطر ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است در ریشه ژنتیکی داشته باشد، اما علت اصلی ایجاد اختلال اجتماعی به صورت دقیق مشخص نیست.

محققان دریافته‌اند که بخش‌های مختلفی از مغز در ترس و اضطراب نقش دارند و ژنتیک بر عملکرد این نواحی تاثیر می‌گذارد. با مطالعه نحوه تعامل مغز و بدن در افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی، اخیرا روش‌های درمانی هدفمندتری مانند درمان اضطراب با آر تی ام اس معرفی شده است.

آیا اضطراب اجتماعی قابل درمان است؟

اگر نگران هستید که ممکن است علائم اختلال اضطراب اجتماعی دارید، با یک متخصص سلامت مانند متخصص مغز و اعصاب، نوروساینس، روانپزشک یا مددکار اجتماعی بالینی صحبت کنید. پزشک متخصص پس از بحث در مورد سابقه و علائم شما، ممکن است یک معاینه فیزیکی انجام دهد تا مطمئن شود که یک مشکل فیزیکی نامربوط باعث ایجاد این اختلال نشده است. اولین قدم برای تشخیص و درمان اختلال اضطراب اجتماعی معمولا توسط یک متخصص سلامت روان انجام می‌شود.

اختلال اضطراب اجتماعی به طور کلی با دستگاه آر تی ام اس، روان‌درمانی و دارو قابل درمان است.

راههای درمان اضطراب اجتماعی

بهترین روش‌های درمان اختلال اضطراب اجتماعی شامل موارد زیر است:

• دستگاه آر تی ام اس
• روان‌درمانی
• دارو درمانی
• برقراری ارتباط

درمان اختلال اضطراب اجتماعی با rTMS

تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) یک درمان نوین است که از میدان‌های مغناطیسی ضربانی برای فعال کردن یا مهار کردن مراکز مغزی مرتبط با تعدادی از اختلالات پزشکی و روانپزشکی استفاده می‌کند. rTMS مدارهای مغزی درگیر اختلال اضطراب را بدون مصرف دارو درمان می‌کند.

آر تی ام اس با به تعادل رساندن سلول‌های مغزی که موجب ایجاد ترس و اضطراب در افراد شده است، موجب درمان انواع اضطراب ازجمله اضطراب اجتماعی می‌شود.

دستگاه rTMS، این درمان را بدون عوارض، بصورت ایمن، غیرتهاجمی، بدون درد و در مدت زمان کوتاهی انجام می‌دهد. به همین دلیل، آر تی ام اس به عنوان بهترین روش درمان اضطراب اجتماعی شناخته شده است.

بهترین مرکز rTMS در تهران کجاست؟

درمان اضطراب اجتماعی با CBT

درمان شناختی رفتاری (CBT) یک روش درمانی دیگر است که معمولا برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی استفاده می‌شود. CBT روش‌های مختلف تفکر، رفتار و واکنش به موقعیت‌ها را به بیمار می‌آموزد تا به شما کمک کند کمتر احساس اضطراب و ترس کنید.

CBT همچنین می‌تواند به شما در یادگیری و تمرین مهارت‌های اجتماعی کمک کند، که برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی بسیار مهم است.

درمان اختلال اضطراب اجتماعی با دارو

پزشک متخصص ممکن است برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی دارو تجویز کند. انواع مختلف داروها می‌توانند در درمان این اختلال موثر باشند. بهترین داروها برای مان اضطراب اجتماعی عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی، مانند مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین – نوراپی نفرین (SNRIs)
• مسدودکننده‌های بتا
• داروهای ضد اضطراب مانند بنزودیازپین‌ها

این داروها حتما باید تحت نظر متخصص مغز و اعصاب یا روانپزشک مصرف شوند.

برقراری ارتباط با دیگران

اگر علائم اختلال اضطراب اجتماعی را تجربه می‌کنید، در مورد احساس خود با فردی که به او اعتماد دارید، گفتگوی صادقانه داشته باشید. اگر فکر می‌کنید که یکی از دوستان یا اعضای خانواده ممکن است با اختلال اضطراب اجتماعی دست و پنجه نرم کند، زمانی را برای صحبت با او اختصاص دهید تا نگرانی خود را بیان کنید و به آنها اطمینان خاطر بدهید.

درمان اضطراب اجتماعی در مرکز نورالی

در مرکز فوق تخصص مغز و اعصاب نورالی، ابتدا با استفاده از تست تشخیصی نقشه مغزی به تشخیص نوع اختلال، شدت اختلال و ریشه اختلال پرداخته می‌شود.

پس از کانون‌یابی نقاط اختلال یافته مغز و تفسیر نقشه مغزی توسط فوق تخصص نوروساینس، طراحی پروتکل درمانی مناسب اختلال اضطراب اجتماعی با دستگاه آر تی ام اس انجام می‌شود.

سوالات متداول درباره اختلال اضطراب اجتماعی

چگونه می‌توانم بر اضطراب اجتماعی غلبه کنم؟

بسیار مهم است که در اسرع وقت به دنبال کمک پزشکی باشید، زیرا اگر فردی برای مدت طولانی با اختلال اضطراب اجتماعی زندگی کند، ممکن است عوارض دیگری ایجاد شود. مشاوره، دارو و درمان‌های تغییر سبک زندگی همه گزینه‌ها مناسبی هستند. به نظر می‌رسد اختلال اضطراب اجتماعی به ترکیبی از مشاوره و داروو درمانی و استفاده از روش تحریک مغناطیسی مغز پاسخ می‌دهد.

تفاوت بین اضطراب اجتماعی و فوبیای اجتماعی چیست؟

بین اختلال اضطراب اجتماعی و فوبیای اجتماعی تفاوت معناداری وجود ندارد. قبل از سال ۱۹۹۴، تشخیص فوبیای اجتماعی به این معنی بود که فرد هنگام اجرا در مقابل مردم، ترس و اضطراب را تجربه کند. در سال ۱۹۹۴، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) نام فوبیای اجتماعی را به اختلال اضطراب اجتماعی تغییر داد و معیارهای تشخیص آن را گسترش داد.

آیا مصرف قرص برای درمان اضطراب اجتماعی عوارض جانبی دارد؟

بله، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و بتا بلاکرهای مورد استفاده برای درمان اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. نوع عوارض جانبی بستگی به دارو و نحوه پاسخ بدن شما به آن دارد.