درمان وسواس با دستگاه rTMS

اختلال وسواس جبری فراتر از یک فکر یا رفتار وسواسی است. در صورت عدم درمان آن، بسیاری از جنبه‌های زندگی شخصی و شغلی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این مقاله با مفهوم وسواس جبری و درمان وسواس با دستگاه rtms که بهترین و جدیدترین روش درمانی این بیماری است آشنا می‌شویم.

OCD یا وسواس جبری چیست؟

وسواس جبری اختلالی است که شامل افکار سرزده ناخواسته و به دنبال آن احساس اضطراب، عدم اطمینان و حتی وحشت است. این اختلال باعث می‌شود فرد در چرخه‌ای قرار گیرد که بر شیوه تفکر و رفتار او تاثیر می‌گذارد.

نوروبیولوژی OCD به خوبی تثبیت شده است، درک درستی از مدار عصبی می‌تواند به رویکردهای تحریک مغناطیسی مغز (TMS) کمک کند. مدل‌های عصبی زیست شناختی OCD مسئول عملکردهای عاطفی، شناختی و حرکتی هستند. اخیرا سایر نواحی مغز مانند قشر لیمبیک و جداری نیز درگیر شده‌است.

علت ایجاد وسواس جبری (OCD) چیست؟

برخی از علت‌های ایجاد وسواس جبری شامل موارد زیر است:

1. ژن‌ها: OCD گاهی اوقات ارثی است و می‌تواند در نسل‌های مختلف یک خانواده دیده شود.
2. استرس: اتفاقات استرس‌زای زندگی عامل مهمی در ایجاد وسواس جبری است.
3. تغییرات زندگی: مواردی که بطور ناگهانی موجب افزایش مسئولیت‌پذیری می‌شود مثل بلوغ، تولد بچه یا شغل جدید، می‌تواند موجب ایجاد OCD شود.
4. شخصیت: اگر شما فردی منظم، دقیق، برنامه‌ریز و با استانداردهای بالا هستید، بیشتر در معرض ابتلا به وسواس جبری هستید.

علائم شخصیت و رفتاری وسواس جبری چیست؟

علائم شخصیت وسواس جبری عبارتند از:

1. اضطراب همراه با افسردگی
2. انزوای اجتماعی و دوری از اجتماع
3. وسواس همراه با کمالگرایی
4. مشکل در بیان احساسات
5. تمرکز بیش از حد بر امور دینی و عقاید اخلاقی
6. مشکل در تشکیل و حفظ روابط نزدیک با دیگران
7. باورهای خرافی و توجه به خوش شانسی و بدشانسی

علائم رفتاری وسواس جبری (فکری-عملی) شامل موارد زیر است:

1. شستشوی دائم دست ها برای انجام دادن کارها و پختن غذا
2. نظم بخشیدن به اشیا به شکل خاص (ترتیب خاص یا تقارن)
3. بررسی چندباره اطرافیان برای اطمینان از سلامت آنها
4. شک نسبت به درست انجام دادن کارها و تکرار آن
5. خرید زیاد از حد وسایل و محصولات بهداشتی
6. پرهیز از لمس کردن اشیا، دستگیره ها و…
7. حمام کردن افراطی

دستگاه rtms چیست؟

مغز انسان از میلیاردها سلول عصبی (نورون)، تشکیل شده‌است. این سلول‌های عصبی در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند و با یک فرکانس خاص، مشغول به فعالیت هستند.

اختلالات عصبی زمانی بوجود می‌آید که یک ناحیه از مغز فعالیت بیش از حد یا کمتر از حد نرمال داشته باشد.

دستگاه تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال مکرر (rTMS)، در حال حاضر جدیدترین و پیشرفته ترین تکنولوژی مورد استفاده در معتبرترین مراکز تحقیقاتی و درمانی در سراسر جهان می‌باشد.

مکانیسم دستگاه rtms به این صورت می‌باشد که با ایجاد میدان مغناطیسی در ناحیه خاصی از مغز (مطابق با پروتکل‌های مخصوص هر اختلال عصبی)، باعث ایجاد فعالیت الکتریکی نورون‌ها می‌شود که موجب به تعادل رساندن فعالیت غیراستاندارد سلول‌های عصبی خواهد شد و از این طریق باعث بهبود اختلالات مغز، اعصاب و روان می‌شود.

مقاله آر تی ام اس چیست را بخوانید.

آیا تحریک مغناطیسی مغز برای درمان وسواس فکری-عملی یا جبری مفید است؟

بیش از نیمی از افرادی که مبتلا به OCD هستند، بعد از دریافت درمان‌های دارویی استاندارد، نتیجه خوبی دریافت نکرده‌اند.

تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) بطور گسترده‌ای به عنوان یک درمان جایگزین برای اختلال وسواس فکری اجباری (OCD) استفاده شده‌است.

اختلال وسواس اجباری که با وسواس‌های ناراحت کننده (افکار یا تصاویر ناخواسته تکراری) یا اجبار (رفتارهای تکراری) مشخص می‌شود، یک اختلال روانپزشکی شایع و ناتوان کننده‌است.

دستگاه rtms در مقایسه با روش‌های دارویی و روان درمانی، بصورت موثرتری به درمان علائم اختلال OCD می‌پردازد.

چگونه TMS علائم وسواس اجباری (OCD) را کاهش می دهد؟

TMS یا تحریک مغناطیسی فرا جمجمه ای مغز، توجه بسزایی را به عنوان یک درمان موثرغیر تهاجمی به منظور کاستن علائم وسواس کسب کرده است. اگرچه TMS حدود ۳۰ سال پیش به عنوان روشی در درمان افسردگی بکار می‌رفت، امروزه برای درمان بسیاری از بیماری‌های روانی بکار می‌رود.

در حقیقت مطالعات نشان داده که TMS دوتا سه برابر موثرتر از دارو درمانی در بیماران وسواس است. در واقع می‌توان گفت که TMS می‌تواند مناطق خاصی از مغز را که تحت تاثیر وسواس قرار دارند را هدف‌گیری کند.

در بیماران وسواسی (OCD) معمولا بخش‌هایی از مغز بیش از اندازه فعال هستند. تحریک مغناطیسی مغز با rtms می‌تواند این مناطق را تنظیم نموده و برخی از علائم این بیماری را کاهش دهد، در حالی که دارو نمی‌تواند آن مناطق خاص را هدف قرار دهد.

یک فرد مبتلا به OCD ممکن است نگران آلوده شدن به میکروب و بیمار شدن بعد از تماس با دستگیره در باشد. برای کاهش این ترس و نگرانی، فرد مبتلا به وسواس اجباری ممکن است مجبور باشد چندین بار دست خود را بشوید.

مبتلایان به وسواس نمی‌توانند دست از این کار بردارند، حتی در شرایطی که زندگی آنها به شدت مختل شود.

درمان وسواس اجباری فکری_عملی با rTMS چگونه است؟

تکنیک rTMS یک تکنیک تعدیل کننده عصبی غیرتهاجمی است که از طریق یک سیم‌پیچ مغناطیسی که میدان آن از پوست سر می‌گذارد، تغییراتی در فعالیت مغز ایجاد می‌کند.

بنابراین تحریک مغناطیسی مغز با دستگاه آر تی ام اس می‌تواند ناهنجاری‌های عملکرد مغز که به واسطه‌ OCD ایجاد شده‌اند مانند اضطراب، رفتارهای تکراری، عدم اطمینان و شکاک بودن را درمان کند.

فعالیت مغر در پاسخ به فرکانس‌های مختلف تحریک به روش‌های مختلف تغییر می‌کند. به عنوان مثال، تحریک با فرکانس پایین (LF) می‌تواند بطور موقت فعالیت منطقه‌ای را مهار کند، درحالیکه تحریک فرکانس بالا (HF) تمایل به یک اثر تحریکی دارد.

بنابراین انتخاب یک هدف درمانی و فرکانس تحریک، نقش مهمی در نتیجه نهایی درمان بیماری OCD با دستگاه rTMS (آر تی ام اس) دارد. به همین دلیل انتخاب درمانگری که در این زمینه متخصص است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

نواحی از مغز که در درمان وسواس اجباری با آر تی ام اس مورد توجه است شامل: قشر جلوی پیشانی، ناحیه حرکتی، قشر اوربیتوفرونتال و قشر کمربندی قدامی می‌باشد.

عوارض احتمالی تحریک مغناطیسی مغز با دستگاه rTMS چیست؟

درمان با استفاده از دستگاه rtms ممکن است در برخی اشخاص عوارض خفیف زیر را داشته باشد:

1. احساس سردرد در نقطه‌ی تحریک شده
2. احساس سبکی سر
3. مورمور شدن فک، صورت و سر