اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

اختلال شخصیت پارانوئید یک وضعیت سلامت روان چالش‌برانگیز است که با بی‌اعتمادی و سوء ظن تعریف می‌شود، به طوری که با الگوهای فکری، رفتاری و عملکردی تداخل دارد. یک فرد مبتلا به اختلال پارانوئید ممکن است عمیقا نسبت به دیگران محتاط باشد و همیشه مراقب علائمی باشد که نشان می‌دهد کسی سعی در تهدید، بدرفتاری یا فریب دادن آن‌ها دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علائم اختلال پارانوئید بپردازیم و روش‌های تشخیص و درمان آن را بیان کنیم.

اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) چیست؟

اختلال شخصیت پارانوئید (PPD) یک وضعیت سلامت روان است که با الگوی بی‌اعتمادی و سوء ظن نسبت به دیگران بدون دلیل کافی برای مشکوک بودن، مشخص می‌شود. افراد مبتلا به پارانوئید همیشه مراقب هستند و بر این باورند که دیگران دائما در تلاش برای تحقیر، آسیب یا تهدید آن‌ها هستند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید اغلب فکر نمی‌کنند که رفتار و طرز فکرشان مشکل‌ساز است.

اختلال پارانوئید از چه سنی شروع می‌شود؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید معمولاًدر اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع به تجربه علائم و نشان دادن علائم این بیماری می‌کنند.

علائم اختلال شخصیت پارانوئید چیست؟

افراد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید همیشه مراقب هستند و بر این باورند که دیگران دائما در تلاش برای تحقیر، آسیب رساندن یا تهدید آنها هستند. این باورهای عموما بی‌اساس و همچنین عادات سرزنش و بی‌اعتمادی آن‌ها، در توانایی آن‌ها برای ایجاد روابط نزدیک با دیگران اختلال ایجاد می‌کند. افراد مبتلا به پارانوئید زندگی اجتماعی خود را به شدت محدود می‌کنند.

برخی از مهمترین علائم پارانوئید عبارتند از:

• به تعهد، وفاداری یا قابل اعتماد بودن دیگران شک می‌کنند و باور دارند که دیگران آن‌ها را فریب می‌دهند.
• تمایل ندارند به دیگران اعتماد کنند یا اطلاعات شخصی خود را فاش کنند زیرا می‌ترسند از اطلاعات علیه آن‌ها استفاده شود.
• نمیبخشند و کینه به دل می‌گیرند.
• بیش از حد حساس هستند.
• معانی پنهانی در اظهارات یا نگاه‌های معمولی دیگران پیدا می‌کنند.
• بدون دلیل موجه، دائما مشکوک هستند که همسر یا شریک عاشقانه آنها در حال خیانت است.
• در روابط خود با دیگران سرد هستند و ممکن است برای جلوگیری از خیانت، کنترل کننده و حسود باشند.
• نقش خودشان را در مشکلات یا درگیری‌ها نمی‌بینند و باور دارند که همیشه حق با آن‌هاست.
• در آرامش داشتن مشکل دارند.
• بسیار لجباز هستند.

چه چیزی باعث اختلال شخصیت پارانوئید می‌شود؟

دانشمندان علت دقیق اختلال پارانوئید را نمی‌دانند، اما احتمالا ترکیبی از عوامل محیطی و بیولوژیکی را شامل می‌شود. محققان دریافته‌اند که عدم ارتباط عاطفی در دوران کودکی نقش مهمی در ایجاد پارانوئید در نوجوانی و اوایل بزرگسالی دارد.

محققان قبلا فکر می‌کردند احتمالا یک پیوند ژنتیکی بین اسکیزوفرنی، اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و پارانوئید وجود دارد، اما مطالعات بیشتر نشان داده است که این ارتباط آنقدر قوی نیست که قبلا فکر می‌کردند.

تشخیص اختلال پارانوئید چگونه است؟

شخصیت افراد در طول رشد از کودکی تا نوجوانی به تکامل خود ادامه می‌دهد. به همین دلیل، پزشکان معمولا فرد مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید را تا بعد از سن ۱۸ سالگی تشخیص نمی‌دهند.

تشخیص اختلالات شخصیت، از جمله پارانوئید، می‌تواند دشوار باشد، زیرا اکثر افراد مبتلا به اختلال شخصیت فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود داشته باشد.

هنگامی که آن‌ها به دنبال کمک هستند، اغلب به شرایطی مانند اضطراب یا افسردگی به دلیل مشکلات ایجاد شده توسط اختلال شخصیتی مانند طلاق یا روابط از دست رفته مربوط می‌شود، نه خود اختلال.

هنگامی که یک متخصص بهداشت روان، مانند یک روانشناس یا روانپزشک، مشکوک به اختلال شخصیت پارانوئیدی است، اغلب سؤالات کلی می‌پرسند که پاسخ دفاعی یا محیطی خصمانه ایجاد نمی‌کند.

اختلال شخصیت پارانوئید چگونه درمان می‌شود؟

پارانوئید را می‌توان با موفقیت درمان کرد. با این حال، اکثر افراد مبتلا به این بیماری در پذیرش درمان مشکل دارند. فرد مبتلا به اختلال پارانوئید علائم خود را قابل توجیه می‌بیند.

درمان با دستگاه آر تی ام اس، گفتار درمانی و روان درمانی برای افرادی که مایل به پذیرش درمان هستند مفید است. این روش‌ها به بیمار کمک می‌کند یاد بگیرید چگونه با این اختلال کنار بیاید. همچنین بیمار یاد می‌گیرد چگونه در موقعیت‌های اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار کند.

داروها نیز می‌توانند مفید باشند، به خصوص اگر شرایط مرتبط دیگری مانند افسردگی یا اختلال اضطراب نیز وجود داشته باشد. داروهایی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی
• بنزودیازپین ها
• تثبیت کننده‌های خلق و خو

برای درمان اختلال شخصیت پارانوئید، ترکیب دارو با آر تی ام اس و روان درمانی می‌تواند بسیار موثر باشد.

موانع درمان شخصیت پارانوئید

اولین چالش بزرگ این است که فرد با کمال میل بپذیرد که مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید است. تلاش برای وادار کردن افراد مبتلا به پارانوئید به مراجعه به مشاور، اغلب نتیجه معکوس خواهد داشت و به مقاومت آن‌ها می‌افزاید و همچنین به اختلال آن‌ها دامن می‌زند؛ زیرا فکر میکنند دیگران درحال توطئه علیه آن‌ها هستند.

یکی دیگر از موانع در مواجهه با افراد دارای اختلال شخصیت پارانوئید، بی‌اعتمادی این افراد به کسانی است که قصد کمک به آن‌ها را دارند (ثصلا درمانگر). مانند همه روابط، اعتماد جزء اصلی ارتباط موثر درمانگر و بیمار است. اگر فرد مبتلا به پارانوئید به انگیزه‌های درمانگر مشکوک باشد و یا نگران افشای جزئیات درمان باید، روند درمان مختل می‌شود.

آیا می‌توان از اختلال شخصیت پارانوئید پیشگیری کرد؟

اگرچه پیشگیری از اختلال پارانوئید ممکن است امکان‌پذیر نباشد، درمان گاهی اوقات به فردی که مستعد ابتلا به این بیماری است اجازه می‌دهد تا راه‌های موثرتری برای مقابله با موقعیت‌ها را بیاموزد.