تست پتانسیل برانگیخته دیداری (VEP) و تفسیر نتیجه آن

تست پتانسیل برانگیخته دیداری (VEP) که تحت عنوان نوار عصب چشم نیز شناخته می‌شود، یک آزمایش غیرتهاجمی است که به پزشکان کمک می‌کند تا علائم خاصی را تشخیص دهند که بر نحوه کارکرد چشم و مغز تاثیر می‌گذارد. برخی از نمونه‌های کاربرد این آزمایش در تشخیص علائم بیماری‌های مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)، ضربه به سر یا مغز و تومور مغزی گلیوما است. در این مقاله به معرفی این آزمایش می‌پردازیم و نحوه انجام آن را شرح می‌دهیم.

مقاله مرتبط: تست پتانسیل برانگیخته شنوایی چیست؟

نوار عصب چشم چیست؟

با استفاده از آزمایش نوار عصبی چشم می‌توان سیگنال‌های الکتریکی‌ای را که قشر بینایی (ناحیه ای از مغز) در پاسخ به تحریک دیداری تولید می‌کند، اندازه‌گیری و ارزیابی کرد. به این آزمایش، پتانسیل برانگیخته دیداری (VEP) نیز گفته می‌شود.

تست VEP عملکرد مسیر بینایی را ارزیابی می‌کند که شامل موارد زیر است:

• چشم‌ها
• اعصاب بینایی
• کیاسمای بینایی (محلی در مغز که در آن برخی از فیبرهای عصب بینایی که از یک چشم می‌آیند از فیبرهای عصبی بینایی از چشم دیگر عبور می‌کنند.)
• دستگاه بینایی (مسیری بین کیاسم بینایی و مغز)
• تابش بینایی (بخشی از مسیر بینایی که ورودی دیداری را از شبکیه، عصب بینایی و مجرای بینایی منتقل می‌کند).
• غشاء مغزی

هرگونه ناهنجاری که بر مسیرهای بینایی یا قشر بینایی مغز تاثیر بگذارد می‌تواند به عنوان یک ناهنجاری در آزمایش VEP ظاهر شود.

چه زمانی از VEP استفاده می‌شود؟

برخی از مشکلات در مسیر اعصاب خاص می‌توانند باعث ایجاد تغییراتی در بینایی شود. در این موارد پزشک ممکن است تست نوار عصب بینایی چشم را توصیه کند. برخی از این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن بینایی
• دوبینی
• تاری دید
• چراغ چشمک زن
• تغییر در دیدن رنگ‌ها
• ضعف چشم‌ها، بازوها یا پاها

این تغییرات اغلب بسیار ظریف هستند یا در معاینه بالینی توسط پزشک به راحتی قابل تشخیص نیستند.

به طور کلی، آزمایش VEP برای تشخیص مشکلات عصب بینایی مفید است. این عصب به انتقال سیگنال‌ها کمک می‌کند تا به ما امکان دیدن را بدهد، بنابراین آزمایش عصب به پزشک اجازه می‌دهد ببیند سیستم بینایی چگونه به نور واکنش نشان می‌دهد. این آزمایش می‌تواند برای بررسی بینایی در کودکان و بزرگسالانی که قادر به خواندن نمودارهای چشمی نیستند استفاده شود.

تست پتانسیل برانگیخته دیداری چه کاربردی دارد؟

تست‌های پتانسیل برانگیخته دیداری می‌توانند به تشخیص شرایط زیر کمک کنند:

• مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) که اغلب باعث نوریت بینایی می‌شود. بیماری ام اس رایج‌ترین دلیلی است که پزشک شما ممکن است یک آزمایش پتانسیل برانگیخته بصری را توصیه کند.
• گلیوما روی عصب بینایی (معمولا به دلیل نوروفیبروماتوز نوع ۱ است.)
• فشرده‌سازی مسیرهای بینایی، مانند هیدروسفالی یا آدنوم هیپوفیز
• آسیب مسیر بینایی مربوط به ضربه سر یا مغز
• نوروپاتی سمی بینایی ناشی از برخی داروها یا سایر سموم مانند مونوکسید کربن
• انواع دیگر نوروپاتی بینایی، مانند نوروپاتی ایسکمیک قدامی بینایی
• مشکلات مسیر بینایی به دلیل عفونت‌هایی مانند مننژیت

VEP ها همچنین می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا پیشرفت برخی از بیماری‌های عصبی را که قبلا تشخیص داده شده‌اند ارزیابی کنند. نمونه‌هایی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• نوروپاتی بینایی لبر (LON)
• نوریت غالب بینایی (DON)
• آتاکسی فردریش

نوار عصب چشم VEP چگونه انجام میشود؟

آزمایش نوار عصب چشم شامل الکترودهایی است که روی قسمت‌های خاصی از پوست سر قرار می‌گیرند و فرد یک محرک دیداری (معمولا یک الگوی شطرنجی چشمک زن) را مشاهده می‌کند.

الکترودهای روی پوست سر سیگنال‌های الکتریکی (تکانه‌ها) را هنگام حرکت بین سلول‌های مغز اندازه‌گیری می‌کنند. همانطور که الگوی بصری چشمک می‌زند، مسیر بینایی به محرک پاسخ می‌دهد و آن را تفسیر می‌کند. الکترودها فعالیت الکتریکی را در مغز ثبت می‌کنند.

متخصصان مغز و اعصاب تست‌های VEP را در پس زمینه الکتروانسفالوگرام (EEG) انجام می‌دهند. دستگاه پتانسیل برانگیخته شده، سیگنال‌های EEG را به دنبال محرک‌های دیداری متعدد میانگین می‌دهد تا بتواند عملکرد مسیر بینایی را ارزیابی کند. دستگاه پتانسیل برانگیخته پاسخ الکتریکی به تحریک دیداری را در چندین کانال یا ردیابی ثبت می‌کند. مغز شما (قشر بینایی) دارای شکل موج‌های خاصی است که در زمان‌های بسیار خاص در پاسخ به یک محرک بینایی رخ می‌دهد.

در نهایت یک متخصص مغز و اعصاب الگوهای امواج را تفسیر می‌کند و به دنبال فعالیت غیرعادی می‌گردد، که می‌تواند به مسائل مختلفی در مسیر بینایی شما اشاره کند.

چگونه برای تست نوار عصب بینایی آماده شویم؟

پزشک متخصص در مورد آنچه که باید در طول آزمایش انتظار داشته باشید و آنچه قبل از آن باید انجام دهید، به شما اطلاعات کافی می‌دهد و همچنین دستورالعملی را جهت آماده‌سازی برای مطالعه به شما می‌دهد.

قبل از آزمایش، باید مطمئن شوید که موهایتان تمیز است و هیچ‌گونه اسپری، روغن یا ژل مو در آن وجود ندارد. این محصولات می‌توانند در عملکرد الکترودها اختلال ایجاد کنند.

در طول آزمایش پتانسیل برانگیخته دیداری چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

انواع مختلفی از تست‌های VEP وجود دارد، بنابراین روند ممکن است متفاوت باشد. به طور کلی می‌توانید انتظار موارد زیر را داشته باشید:

1. یک پزشک متخصص الکترودها (دیسک‌های فلزی کوچک) را با چسب قابل جابجایی در مکان‌های خاصی روی پوست سر شما قرار می‌دهد.
2. الکترودها به دستگاهی متصل می‌شوند که اطلاعاتی درباره فعالیت مغز به اپراتور می‌دهد.
3. یک پچ روی یک چشم می‌زنید و به یک محرک بصری چشمک‌زن (معمولا یک الگوی شطرنجی) که روی مانیتور پخش می‌شود، نگاه می‌کنید.
4. هنگامی که تست بر روی یک چشم به پایان می‌رسد، این روند برای چشم دیگر نیز تکرار می‌شود.

نتیجه نوار عصب بینایی شامل چه اطلاعاتی است؟

با استفاده از آزمایش پتانسیل برانگیخته دیداری می‌توان چندین مشکل مختلف را در مسیر بینایی تشخیص داد. هر موضوع از نظر شکل موج و مدت زمان بین محرک و فعالیت مغز نمایش متفاوتی دارد. به عنوان مثال، در شرایط دمیلینه سازی عصب بینایی (مانند MS)، تست VEP تاخیر در پاسخ‌های مغز را نشان می‌دهد.

عوارض آزمایش پتانسیل برانگیخته دیداری

این روش به ندرت عوارض جانبی دارد. تست پتانسیل برانگیخته بینایی بدون درد است و به غیر از تحریک پوستی جزئی ممکن، اغلب هیچ عارضه دیگری وجود ندارد. اگر بیماری مانند صرع دارید، محرک‌های بینایی که در معرض آن قرار می‌گیرید بعید است که فعالیت تشنج را تحریک کند. با این حال، قبل از انجام آزمایش VEP باید با پزشک خود مشورت کنید.

پس از انجام آزمایش، بیماران به طور معمول در همان روز به خانه باز می‌گردند و می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرند.

تست VEP در مرکز مغز و اعصاب نورالی

آزمایش پتانسیل برانگیخته دیداری (VEP) در مرکز مغز و اعصاب نورالی با بهترین و جدیدترین تجهیزات، توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود.