تست خواب یا پلی سومنوگرافی چیست؟

پلی سومنوگرافی که به عنوان تست خواب شناخته می‌شود، آزمایشی است که برای تشخیص اختلالات خواب استفاده می‌شود. پلی سومنوگرافی امواج مغزی، سطح اکسیژن خون، ضربان قلب، میزان حرکات چشم و  تنفس شما را در طول خواب ثبت می‌کند. یک مطالعه خواب ممکن است در یک کلینیک اختلالات خواب یا در بیمارستان انجام شود. این آزمایش معمولا در شب انجام می‌شود. در این مقاله به بررسی کاربرد تست خواب می‌پردازیم.

مطالعه خواب چیست؟

یک مطالعه خواب، که به طور رسمی به عنوان پلی سومنوگرام شناخته می‌شود، یک تست تشخیصی است که نحوه عملکرد چندین سیستم بدن را در هنگام خواب ردیابی و ثبت می‌کند. این آزمایش شامل حسگرهایی است که فعالیت چندین سیستم بدن از جمله قلب، مغز و سیستم تنفسی را ردیابی می‌کند و دید جامعی از کیفیت خواب شما می‌دهد.

گاهی اوقات ممکن است بتوانید تست خواب را در منزل انجام داد. تست‌های آپنه خواب خانگی برای کمک به تشخیص آپنه انسدادی خواب استفاده می‌شود. تست خواب در منزل معمولا شامل حسگرهایی است که تنفس از طریق بینی یا دهان و حرکت ماهیچه‌های مربوط به تنفس در قفسه سینه و شکم را تشخیص می‌دهد.

تست خواب برای تشخیص چه بیماری‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

بیماری‌هایی که با استفاده از مطالعه خواب قابل تشخیص هستند عبارتند از:

• آپنه خواب (انسدادی و مرکزی)
• نارکولپسی یا حمله خواب
• اختلال حرکتی دوره‌ای اندام (از جمله سندرم پاهای بی‌قرار)
• بی‌خوابی
• انواع خاصی از تشنج و صرع
• وحشت‌های شبانه (که به عنوان وحشت خواب شناخته می‌شود)
• حملات پانیک شبانه
• راه رفتن در خواب یا سایر اختلالات رفتاری در هنگام خواب
• فلج خواب

آزمایش تست خواب چه زمانی انجام می‌شود؟

بیشتر مطالعات خواب در ساعات عادی خواب انجام می‌شود. از آنجایی که اکثر مردم در طول شب می‌خوابند، مراکزی که مطالعات خواب را انجام می‌دهند (معروف به آزمایشگاه خواب) نیز در طول شب فعالیت می‌کنند.

تست خواب چگونه انجام می‌شود؟

در طول یک تست خواب از چندین حسگر مختلف جهت بررسی کیفیت خواب استفاده می‌شود. هرکدام از این حسگرها وظیفه وظیفه ردیابی یک شرایط یا فرآیند خاص در بدن را برعهده دارند. مهمترین حسگرها و روش‌های نظارتی که در طول مطالعه خواب مورد استفاده قرار می‌گسرند شامل موارد زیر است:

• الکتروانسفالوگرافی (EEG)
• نوار قلب یا الکتروکاردیوگرافی (ECG یا EKG)
• نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرام (EMG)
• الکترواکولوگرافی (EOG)
• حسگرهای تنفسی
• کمربند پلتیسموگرافی القایی تنفسی (RIP)
• پالس اکسیمتر
• نظارت تصویری و صوتی

نوار مغز یا الکتروانسفالوگرافی (EEG)

تست نوار مغز یک تکنیک تصویربرداری عصبی غیر تهاجمی است که فعالیت الکتریکی تولید شده توسط نورون‌های مغز را اندازه‌گیری و ثبت می‌کند. الکتروانسفالوگرافی شامل حسگرهایی داری یک پوشش چسبنده و رسانای الکتریکی است که بر روی پوست سر قرار می‌گیرند و فعالیت الکتریکی مغز را که امواج مغزی نامیده می‌شود شناسایی و ضبط می‌کنند.

نوار قلب یا الکتروکاردیوگرافی (ECG یا EKG)

نوار قلب یک ابزار تشخیصی است که برای اندازه‌گیری و ثبت فعالیت الکتریکی قلب استفاده می‌شود. در طول تست نوار قلب، الکترودهایی روی سطح پوست (معمولا روی قفسه سینه، بازوها و پاها) قرار می‌گیرند که قابلیت جذب تکانه‌های الکتریکی‌ای را دارند که ریتم و انقباضات قلب را هماهنگ می‌کنند. این روش غیر تهاجمی اطلاعات مهمی در مورد سلامت قلب فراهم می‌کند و از آن می‌توان برای شناسایی بی‌نظمی‌هایی مانند آریتمی، انفارکتوس میوکارد و سایر ناهنجاری‌های قلبی استفاده کرد.

نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرام (EMG)

الکترومیوگرافی (EMG) یک تکنیک تشخیصی است که فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب کنترل کننده آن‌ها را اندازه گیری و ثبت می‌کند. این نقش اساسی در درک عملکرد عصبی عضلانی ایفا می‌کند. در طی تست نوار عصب و عضله،الکترودهای کوچکی بر روی عضلات مورد نظر قرار می‌گیرند و سیگنال‌های الکتریکی تولید شده توسط فیبرهای عضلانی در پاسخ به تکانه‌های عصبی را تشخیص می‌دهند. سپس این اطلاعات به داده‌های دیداری یا شنیداری، معروف به الکترومیوگرام، ترجمه می‌شود که به تشخیص سلامت عضلات، عملکرد عصبی و هماهنگی بین اعصاب و عضلات کمک می‌کند.

الکترواکولوگرافی (EOG)

الکترواکولوگرافی (EOG) یک تکنیک تخصصی است که برای اندازه‌گیری و ثبت فعالیت الکتریکی تولید شده توسط حرکات چشم استفاده می‌شود. این روش غیر تهاجمی شامل قرار دادن الکترود در اطراف چشم‌ها برای ثبت تفاوت‌های پتانسیل ناشی از حرکت و موقعیت چشم است.

حسگرهای تنفسی

حسگرهای تنفسی، دستگاه‌های هوشمندی هستند که طیف گسترده‌ای از اطلاعات مرتبط با عملکرد دستگاه تنفسی را ثبت می‌کنند. این حسگرها معمولا شامل سنسورهایی هستند که وظیفه تشخیص حرکت هوا از طریق دهان و بینی را بر عهده دارند و تغییرات در حجم و شدت تنفس، فشار هوای تنفسی، نرخ تنفس را اندازه‌گیری می‌کنند.

کمربند پلتیسموگرافی القایی تنفسی (RIP)

کمربند پلتیسموگرافی القایی تنفسی (RIP) یک دستگاه اندازه‌گیری تنفس است که از اصول تغییرات حجم قفسه سینه برای نمایش دینامیک تنفس استفاده می‌کند. این کمربند، معمولاً به صورت یک نوار یا بند انعطاف‌پذیر در دور قفسه سینه قرار می‌گیرد و تغییرات در اندازه فعلی قفسه سینه را اندازه‌گیری می‌کند. در حالی که شکل ظاهری کمربند تغییر می‌کند، اطلاعات مرتبط با نحوه تنفس و حرکات دیافراگم ثبت می‌شود.

پالس اکسیمتر

از دستگاه پالس اکسیمتر برای اندازه‌گیری سطح اشباع اکسیژن در خون استفاده می‌شود. این دستگاه شامل یک سنسور چسبی کوچک است که به نوک انگشت اشاره می‌چسبد و نبض و سطح اکسیژن خون را اندازه می‌گیرد.

نظارت تصویری و صوتی

در طول تست خواب، تصاویر و صدای بیمار ضبط می‌شود. نظارت تصویری و صوتی به کارکنان و متخصصان آزمایشگاه خواب اجازه می‌دهد تا ببینند و بشنوند که در هنگام خواب چه اتفاقاتی می‌افتد. اگر هر یک از حسگرهای فوق اطلاعات غیرعادی یا نگران کننده‌ای بدهد، آن‌ها می‌توانند داده‌های حسگرها را با شرایط بیمار در آن زمان تطبیق دهند.

خطرات و عوارض جانبی مطالعه خواب چیست؟

تست خواب عوارض جانبی خاصی ندارد. تنها این احتمال وجود دارد که فرد به چسب یا نوارهایی که در طول آزمایش استفاده می‌شوند حساسیت داشده باشد. یکی دیگر از اثرات رایج تست خواب این است که افراد به دلیل قرار گرفتن در مکان جدید به خوبی یا برای مدت طولانی نمی‌خوابند. ممکن است عوارض احتمالی دیگری نیز وجود داشته باشد، اما این عوارض نادر هستند و از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند.

سوالات متداول درباره تست خواب

آیا مطالعه خواب ضرر دارد؟

نه، مطالعه خواب بدون درد است. هیچ یک از سنسورها یا سایر تجهیزات در طول مطالعه برای شما درد ایجاد نمی‌کند. برداشتن برخی از حسگرها، که از نوار یا چسب برای چسباندن به پوست شما استفاده می‌کنند، ممکن است باعث ناراحتی خفیفی شود، اما متخصصان می‌توانند پس از پایان مطالعه به کاهش یا جلوگیری از آن کمک کنند.

چگونه برای تست خواب آماده شویم؟

فرض کنید که قرار است یک شب را در هتل بمانید. مسواک و یک لباس راحت به همراه داشته باشید و در صورت نیاز سایر وسایل بهداشتی یا نظافت شخصی که ممکن است نیاز داشته باشید را با خود به محل آزمایش بیاورید. در صورت استفاده از لوازم آرایشی، همراه داشتن پاک‌کننده آرایش نیز ایده خوبی است.

تست آپنه خواب چیست؟

تست آپنه خواب و تست خواب مشابه هستند اما یکسان نیستند. تست آپنه خواب معمولا همه حسگرهای مورد استفاده در مطالعه خواب را شامل نمی‌شود. برخی از حسگرهایی که ممکن است مورد استفاده قرار نگیرند آن‌هایی هستند که فعالیت امواج مغزی، حرکت چشم و فعالیت الکتریکی قلب شما را تشخیص می‌دهند.